Przez wieki latarnia morska była jedynym drogowskazem dla marynarzy płynących przez bezmiar oceanu . Pojawiające się światło zwiastowało bliskość brzegu – bardzo ważną po długiej podróży, zwłaszcza przy niesprzyjającej pogodzie. Dzisiaj statki dysponują nowoczesnymi metodami radiolokacji, ale latarnie morskie – wysyłające określone sygnały świetlne, a czasami także radiowe – pozostają ważnymi punktami orientacyjnymi.
Mimo, że konstrukcja latarni morskich nie zmienia się przez lata, to jednak wystrój każdej z nich jest inny. Wzdłuż Polskiego wybrzeża stoi blisko dwadzieścia wież wysyłających sygnały świetlne (a w razie mgły także dźwiękowe) w morze. Zapraszam więc ciekawych na wycieczkę szlakiem polskich latarni morskich. Większość z nich powstała w XVIII – XIX wieku, prawie wszystkie są udostępnione do zwiedzania. Różnica wysokości samej latarni i wysokości światła wynika stąd, że wiele latarni zostało wybudowanych na wysokim brzegu.
Najbardziej na zachód wysunęła się latarnia w Świnoujściu. Ma wysokość 64 m. a jej światła świecą na 68 metrach. Każdy, kto pokona 308 prowadzących na nią stopni otrzymuje certyfikat zdobycia najwyższej europejskiej latarni morskiej. Tylko ta latarnia ma dwukolorowe światła: białe widoczne z odległości 25 Mm czyli mil morskich (46,4 km) i czerwone (9 Mm – 16 km). W 2001 roku w budynku obok latarni otwarto muzeum, w którym możemy obejrzeć między innymi lampy nawigacyjne, elementy wyposażenia statków, stroje nurków, urządzenia oznakowania nawigacyjnego i ratownictwa morskiego. Otwarte codziennie godzinach 10:00 – 18:00. Bilet normalny kosztuje- 3 zł, ulgowy – 1 zł, a zbiorowy – 2 zł.
Przy tej okazji warto przypomnieć, że polskie wybrzeże oferuje wiele innych atrakcji, które przyciągają turystów zarówno w sezonie letnim jak i zimowym. Dużo pomysłów na wakacje w Polsce można znaleźć na portalu turystycznym Travelmaniacy.pl.
Wieża latarni morskiej Kikut w Wisełce na terenie Wolińskiego Parku Narodowego ma tylko 15 m. wysokości, ale jej światło świeci na wysokości 91,5 metra nad wodą i ma zasięg 16 Mm (29,6 km).Całkowicie zautomatyzowana latarnia (jedyna w Polsce) nie wymaga stałej obsługi i nie jest udostępniona do zwiedzania. Ale ze wzgórza, na którym jest zbudowana rozciąga się piękny widok. Do latarni trzeba dojść od wioski Wisełka pieszo czerwonym szlakiem.
45 –metrowa latarnia w Niechorzu uchodzi za najładniejszą z polskich latarni morskich. Wysokość światła: 62.8 m n.p.m., a jego zasięg 20 Mm (37 km). W roku 1997 r. funkcję latarnika objęła, po raz pierwszy na latarniach Wybrzeża Zachodniego, kobieta. Oprócz niej w Polsce na stanowisku latarnika morskiego pracują obecnie jeszcze dwie inne panie.
Historia latarni morskiej w Kołobrzegu sięga roku 1666 – to chyba najstarsza latarnia w Polsce. Ale początkowo światło na niej zapalano tylko wtedy, gdy jakiś statek chciał wejść do portu. Obecnie ma wysokość 26 m., białe światło ma zasięg 16 Mm (29,6 km). Można ją zwiedzać – latem do późnego wieczora, poza sezonem krócej.
20 km. od Kołobrzegu, w pobliżu miejscowości Gąski znajduje się kolejna latarnia. Ma 49,8 m. wysokości, a wysokość światła to 50,1 m. Jego zasięg – 23,5 Mm (43,5 km.). Błyski światłą nadają literę U w alfabecie Morse’a. Ta latarnia jest wpisana do rejestru zabytków. Gąski leżą na Wybrzeżu Środkowym, przy drodze prowadzącej do szosy Ustronie Morskie – Mielno. Brzeg morski jest tutaj płaski, a pobliska plaża piaszczysta.
Latarnia w Darłowie została wybudowana bardzo blisko brzegu; dlatego sztormowe fale często obmywają jej północną ścianę, a zimą jest ona pokryta lodem. Silne zawilgocenie murów wymagało pokrycia go dodatkową warstwą cegieł i cementu; jej grubość przy podstawie wynosi 54 cm.
Latarnia w Jarosławcu znajduje się 400 m od morza i jest usytuowana przy głównej ulicy miasta. Okrągła wieża z czerwonej cegły ma 33 m wysokości, wysyła sygnały błyskowe na odległość 23 Mm (42,4 km.). 30 sierpnia 1993 zespół obiektów, na który składa się budynek latami morskiej i budynki gospodarcze, został wpisany do rejestru zabytków.
Początki latarni w Ustce sięgają 1871 roku, kiedy to na maszt siedziby pilotów zaczęto wciągać lampę olejową. Zasięg światła by niewielki, toteż 20 lat później u ujścia rzeki Słupi wybudowano ceglaną latarnię o wysokości około 20 metrów. Światło sięga na 18 Mm (33 km). Można obejrzeć skomplikowany układ soczewek.
Latarnia w Czołpinie została wybudowana około kilometra od brzegu, z dala od ludzkich siedzib, między jeziorami Gardno i Łebsko (obecnie – Słowiński Park Narodowy). Sama latarnia nie jest wysoka, ale dzięki temu, że stoi na 50 – metrowej wydmie, jej światło błyska na wysokości 75 metrów i jest widoczne z odległości 21 Mm (39 km.). Udostępniona jest do zwiedzania w sezonie, a w prowadzonym przez latarnika sklepiku można kupić pamiątki.
Na wschód od jeziora Sarbsko, kilometr od brzegu, w gęstym lesie stoi latarnia Stilo. Ma kształt ściętego ostrosłupa, a pomalowana jest na czarno u podstawy, biało w środkowej części i czerwono w górnej. Jej wysokość wynosi 33,4 m, wysokość światła to 75 m n.p.m., a jego zasięg 23,5 Mm (ok. 43,5 km). Pracuje tu kolejna kobieta – latarnik. Zwiedzać można jedynie część latarni, do dolnej galerii. W 1972 podczas gwałtownego sztormu w pobliżu wszedł na mieliznę duński statek – załoga latarni wezwała przez radio pomoc i uczestniczyła w akcji ratunkowej.
W Rozewiu znajdują się dwie latarnie: nowa (Wysokość wieży: 32,7 m , Wysokość światła: 83,2 m n.p.m. Zasięg światła: 26 Mm (ok. 48,1 km)) i stara (Wysokość wieży: ok. 21 m ,Wysokość światła: ok. 72 m n.p.m). W tej starej możemy zwiedzić ciekawe muzeum latarnictwa, a w sąsiednim budynku z ceglanym kominem mieści się stara elektrownia ze stałą lokomobilą – niestety nieudostępniana zwiedzającym. W pobliżu latarni rozmieszczone są znaki nawigacyjne. Na ścianie wieży wisi tablica upamiętniająca Leona Wzorka, latarnika który we wrześniu 1939 pozostał na posterunku mimo nadchodzących Niemców. 11 września został przez Niemców aresztowany i rozstrzelany w Piaśnicy. Więcej o zwiedzaniu Latarni Morskiej Rozewie
Przy wjeździe na Płw. Helski, w Jastarni znajduje się ukryta w lesie, niewysoka (13,3 m) i niestety, nie udostępniona do zwiedzania latarnia. Zwiedzić natomiast można latarnię na Helu (wysokość wieży: 41,5 m, wysokość światła: 38,5 m , zasięg światła: 18 Mm (ok.36 km).
W 1990 r. wyłączono latarnię na Górze Szwedów. Nazwa miejsca pochodzi od 2 szwedzkich okrętów, które weszły tu na mieliznę podczas sztormu w 1628 roku. Jest to 17 – metrowa wieża o ażurowej konstrukcji – obecnie opuszczona i nie udostępniona do zwiedzania.
Latarnia Jastarnia – Bór istniała w latach 1872-1936 mniej więcej na wysokości nie istniejącego już przystanku PKP Bór. Zastąpiła ją latarnia morska Góra Szwedów.
W Krynicy Morskiej możemy zwiedzić latarnię o wysokość wieży – 27 m, wysokości światła- 53 m i zasięgu – 19.5 Mm (ok.36 km).
W Wisłoujściu istnieje stara latarnia morska – niestety, nie można jej na razie zwiedzać ze względu na trwające prace remontowe.
Niewielka żelazna latarnia morska istnieje na Westrplatte i do dziś jest używana.
W Nowym Porcie w Gdańsku wybudowano pod koniec XVII wieku dwie latarnie morskie, które działały na zasadzie nabieżnikowej tj. pokrycie się obu ich świateł wskazywało statkom linię wejścia do portu. W 1894 roku powstała w tym miejscu nowa latarnia, wzorowana na budowli z Cleveland. W 1984 r. w związku z oddaniem nowej latarni w Porcie Północnym została wyłączona, a w 1986 r. została wpisana do rejestru zabytków. Można ją zwiedzać.
W 1984 otwarto nowoczesną latarnię w Porcie Północnym w Gdańsku – niestety, tej latarni zwiedzać nie można. Również w pobliżu sopockiego molo znajduje się wieża ze światłem nawigacyjnym, zwyczajowo nazywana „latarnią morską”.
Do wszystkich wymienionych latarni można się dostać, większość z nich można zwiedzić – widoki są naprawdę wspaniałe. Spędzając wakacje nad Bałtykiem można włączyć je do programu zwiedzania. Na ogół znajdują się one w pobliżu znanych nadmorskich miejscowości wypoczynkowych.
Jest jeszcze jedna polska latarnia morska – polska, choć leży daleko poza granicami naszego kraju. To Latarnia Morska Arctowski – latarnia morska Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego, położona na Wyspie Króla Jerzego w Antarktyce. Jej budowę rozpoczęto w 1977 roku, a do użytku oddano 16 marca 1978. Wysokość wieży wynosi 6,00 m. Wysokość światła: 20,00 m n.p.m., a jego zasięg 8 Mm.
I na koniec ciekawostka trochę z innej beczki: arabskie słowo minaret pochodzi od wyrazu manara, czyli latarnia.
